Masallı TV

Bələdiyyələri

 

Masallı rayonunda 36 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. Ümumi bələdiyyə üzvlərinin sayı 842 nəfərdir. Fəaliyyətdə olan bələdiyyələrin 1-i şəhər ərazisində, 2-i qəsəbədə, qalanları isə (33 bələdiyyə) kənd yaşayış məntəqələrində fəaliyyət göstərir.

 

İnzibati bölgüsü

 

Ləğv edilmiş yaşayış məntəqələri

 

• Kosagül kəndi 

 

Qoruqlar

 

Respublikanın ən böyük və ən zəngin qoruqlarından olan Qızılağac dövlət təbiət qoruğu əsasən Qızılağac körfəzi və "Pirman" adlanan sahələrdə yerləşir. Qoruqda adları "Qırmızı kitab"a düşən quşlar və vəhşi heyvanlar var. Bundan başqa dünyada ən nadir ağaclardan olan "Qızılağac" ağacı (el arasında ona Razdar da deyilir) qorunur.

 

Tarixi və memarlıq abidələri

 

Masallı tarixinin güzgüsü 1952-ci ildən rayonun Hişkədərə kəndində fəaliyyət göstərən tarix-diyarşünaslıq muzeyidir. Muzeyin palentologiya, etnoqrafiya, numizmatika, arxeologiya şöbələrində 19 mindən çox qiymətli eksponat toplanmışdır. Rayonun Ərkivan, Hişkədərə, Boradigah, Tatyan, Hacıtəpə, Şəhriyar, Xırmandalı, Mahmudavar, Bambaşı, Çaxırlı, Ərəb, Qızılağac, Qəriblər, Öncəqala, Köhnə Alvadı kəndlərinin yaxınlığında qədim şəhər, qala kurqanı, türbə məqbərə yerləri aşkar edilmişdir.Bu ərazilərdən tunc, dəmir, antik və orta əsrlər dövrünə aid xeyli miqdarda maddi-mədəniyyət nümunələri toplanmışdır. Bütün bunlar Masallı (Hişkədərə) Tarix-Diyarşünaslıq muzeyində mühafizə olunur. Muzeyin yaradıcısı mərhum əməkdar müəllim Rəhim Tağıyev olmuşdur.

Masallı ərazisi 168 qədim, sirli abidələr, qalalar, saraylar, ziyarətgahlar, hamamlar, bulaqlar, məskənidir. Bunlardan 51-i tarix və memarlıq, 70-i arxeloji, qalanları isə XX əsr abidələridir.

Masallı rayonunda aşağıdakı tarixi və memarlıq incəsənət abidələri mövcuddur

 

• XIV əsrə aid Hişkədərə kəndində Nəzirə Xanım türbəsi;

• III – IX əsrlərə aid Mahmudavar kəndində türk yaşayış yeri arxeoloji abidə;

• IX – X əsrlərə aid "Ərkivan qalası";

• Orta əsrlərə aid Qarğalıq ərazisində Şəhriyar yaşayış yeri;

• XIX əsrə aid Masallı şəhər Cümə məscidi;

• XIX əsrə aid Boradigah məscidi;

• XIX əsrə aid Qızılavar məscidi;

• XIX əsrə aid Masallı şəhərində hamam;

• XIX əsrə aid Güllütəpə kəndində Əmir türbəsi;

• XIX əsrə aid Ərkivan kəndində Mehti bulağı;

• XIX əsrə aid Sığdaş kəndində Mirsəli ocağı;

• XVI əsrə aid Mahmudavar kəndində Baba Seyidağa türbəsi;

• XIX əsrə aid Şıxlar, Qodman, Mahmudavar, Yeddioymaq və Hüseynhacılı kəndlərində dağ-qoç fiquru;

• Tunc dövrünə aid Hişkədərə kəndində Qaraxantəpə, Qoşatəpə, Allahqulutəpə və Mirzətəpə kurqanları;

• Tunc və Dəmir dövrlərinə aid Təzə Alvadı kəndində Məmmədtəpə, İstiottəpə, Alıtəpə kurqanları;

• XXI əsrə dair Ərkivan kəndində Mir Seyid Sadiq Ağa məqbərəsi;

• Hişkədərə kəndində iyirmi minə yaxın eksponatı olan Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi;

• Orta əsrlərə dair Ninəlov kəndində Səhhət qalası;

• XX əsrə dair Ərkivan kəndində Şəhsəfi bulağı;

• XIX əsrə aid Şərəfə məscidi və hamamı ;

• Tunc dövrünə aid Şərəfə kurqanı.

 

 

Masallının qəhrəmanları

 

1941-1945-ci illərdə Böyük Vətən Müharibəsinə getmiş 10 914 nəfər Masallı sakinindən 4 248 nəfəri qayıdıb, 1573 nəfəri itkin düşüb, 5 mindən çoxu həlak olub.

Qarabağ muharibəsində 5 min nəfərə yaxın Masallı sakini vuruşub. Onlardan 150 nəfəri şəhid olub, 30 nəfəri itkin düşüb, 500 nəfərdən çoxu yaralanıb. Onlardan 4 nəfəri - Səfəralı Məmmədov, Elşad Hüseynov, Elşad Əhədov və Səfa Axundov Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülüb. 3 nəfər Masallı döyüşçüsünə Azərbaycan Bayrağı ordeni verilmişdir.

 

Masallının görkəmli şəxsləri

 

XX əsrdə Masallı Azərbaycana və dünyaya 230-dan çox elmlər doktoru, elmlər namizədi, 6 general, 100-ə yaxın yazıçı və şair, müxtəlif sahələrdə çalışan nüfuzlu şəxslər verib. İqtisadiyyat sahəsindəki uğurlarına görə SSRİ dövründə 50 nəfərdən çox Masallı Sosialist Əməyi Qəhrəmanı fəxri adına və Lenin ordeninə layiq görülmüşdür.

 

• Ağaşirin Kazımov — Riyaziyyat Alimi, Pedaqoq, Təcrübəli Müəllim

• Ehtiram Məmmədov — Peşəkar rəssam, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü, Masallı Uşaq İncəsənət məktəbi Rəssamlıq şöbəsinin müəllimi

• Habil İbadov — Rəssamlıq şöbəsinin şagirdi( MusiqiBütün bölmələri), İdman (Şahmat, Güləş), Məktəbli

• Məmməd Hüseynov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı

• Hacağa Bayramov — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı

• Əli Cəfərov — Demokratiyanın və Milli Dəyərlərin Təbliği ictimai birliyinin sədri.

• Əli Bəylərbəyov — general

• Fətulla bəy Bayraməlibəyov — artileriya general-mayoru

• Teymur bəy Bayraməlibəyov — etnoqraf, alim

• Şeyx Fazil Lənkarani (ata, Ərkivan kəndi)

• Mir Kazım Aslanlı — şair, həkim, bəstəkar, alim, tərcüməçi

• Qürbət Əzimov — Rayonda bir sıra məktəblərin yaradıcısı, Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısı (zabit), ictimai xadim. (1914-1993)

• Zəbi Quliyev — dövlət xadimi

• Gülhüseyn Hüseynoğlu — Azərbaycanın Xalq yazıçısı

• Məmməd Kazım — şair

• İlham Əsgərov — Azərbaycanın Xaılq Artisti

• Elşən Rüstəmov — Azərbaycanın Əməkdar artisti, teatr və kino aktyoru.

• Baloğlan Əşrəfov — Azərbaycan müğənnisi, Azərbaycanın Əməkdar Artisti.

• Yaşar Əzimov — "Hüquq və Azadlıq" qəzetinin təsisçisi və ilk baş redaktoru. (1961-2009)

• Yusifova Gülarə — əməkdar hekim(pediatr)

• Mirzəxan Əzimov — Görkəmli pediatr, Tibb elmləri namizədi. (1951-2011)

• Vaqif Yusifli — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, tənqidci, filologiya elmləri doktoru.

• Cavanşir Yusifli — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, tənqidçi, filologiya elmləri doktoru.

• Nurəddin Ədiloğlu — yazıçı,(Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü)

• Elçin Cahangirli — rejissor

• Elçin Musaoğlu — rejissor

• Musa Quluzadə — professor. (T.e.d)

• Zeydulla Ağayev — professor.(F.e.d.)

• Fərahim Sadıqov — professor.(P.e.d.) Beynəlxalq Türk Akademiyasının həqiqi üzvü.

• Ədalət Fərəcov — professor (B.e.d) "XX əsrin görkəmli elm adamı"

• Süleyman Əlisa — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair, publisist

• Elşad Əhədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.

• Elşad Hüseynov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.

• Qubad Nəsirov — Sosialist Əməyi qəhrəmanı.

• Qulamhüseyn Əlibəyli — Aydınlar Partiyasının sədri.

• Səfa Axundov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.

• Səfəralı Məmmədov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.

• Adəm Seyfullayev(Qızılbaşlı) — Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair.

• Rəhim Tağıyev — Masallı rayon Hişkədərə kəndində yerləşən tarixşünaslıq muzeyinin yaradıcısı.

• Əlişirin Şükürlü — Fizika–riyaziyyat elmleri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü.

• Aliq Nağıoğlu — Yazıçı-jurnalist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü

• İbrahim İbrahimov — "ÇAĞIRIŞ" qəzetinin Redaktoru.

• Hakim Eyvazov (Sultan Hakim) — "Hüquq və Azadlıq" qəzetinin baş redaktoru, TodayNews.az informasiya portalının təsisçisi, Araz FM-in əməkdaşı

•  

   

   

  İstinadlar

 

 Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi

Masallı rayon İcra Hakimiyyəti:

Rayon haqqında:

Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census

 

 

Mənbə: Wikipedia